Oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti na paušalno utvrđeni prihod!
(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 07-00-71/2020-04 od 27.02.2020. god.)
Sa stanovišta Zakona o porezu na dohodak građana
Odredbom člana 31. stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana (,,Službeni glasnik RS“, br. 24/01, 80/02, 80/02 − dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06 − ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11 − US, 93/12, 114/12 − US, 47/13, 48/13 − ispravka, 108/13, 57/14, 68/14 − dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18 i 86/19, u daljem tekstu: ZPDG) propisano je da se prihodom od samostalne delatnosti smatra prihod ostvaren od privrednih delatnosti, uključujući i delatnosti poljoprivrede i šumarstva, pružanjem profesionalnih i drugih intelektualnih usluga, kao i prihod od drugih delatnosti, ukoliko se na taj prihod po ovom zakonu porez ne plaća po drugom osnovu.
Prema odredbi člana 32. stav 2. ZPDG, obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti je fizičko lice koje je upisano u registar kod nadležnog organa, odnosno organizacije, a porez na prihode od samostalne delatnosti plaća na oporezivu dobit (u daljem tekstu: preduzetnik); odnosno na paušalno utvrđeni prihod (u daljem tekstu: preduzetnik paušalac).
Oporezivi prihod od samostalne delatnosti je oporeziva dobit, a za preduzetnika paušalca to je paušalno utvrđen prihod, ako ovim zakonom nije drukčije određeno (član 33. stav 1. ZPDG).
Prema odredbi člana 33. stav 3. ZPDG, paušalni prihod utvrđuje se rešenjem nadležnog poreskog organa primenom kriterijuma i elemenata iz člana 41. ovog zakona.
Stopa poreza na prihode od samostalne delatnosti iznosi 10% (član 38. ZPDG).
Prema odredbi člana 41. stav 1. ZPDG, ako su ispunjeni uslovi iz člana 40. ovog zakona, preduzetnici paušalci se, radi utvrđivanja visine paušalnog prihoda kao osnovice poreza na prihode od samostalne delatnosti, razvrstavaju u grupe i to tako da jednu grupu čine svi preduzetnici paušalci koji obavljaju istu pretežnu delatnost.
Pretežna delatnost iz člana 41. stav 1. ZPDG je delatnost koja je kao takva registrovana u registru privrednih subjekata, odnosno delatnost od čijeg obavljanja je u poreskom periodu preduzetnik paušalac ostvario viši iznos prihoda u odnosu na onu koju je registrovao kao pretežnu delatnost (član 41. stav 2. ZPDG).
Polazna osnovica za utvrđivanje visine paušalnog prihoda po grupama određuje se u odnosu na prosečnu mesečnu zaradu po zaposlenom ostvarenu u Republici, gradu, opštini, odnosno gradskoj opštini, prema objavljenim podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike za poslednjih 12 meseci (u daljem tekstu: prosečna mesečna zarada), koja se pomnoži sa brojem zaposlenih u Republici, gradu, opštini, odnosno
gradskoj opštini i sa koeficijentom delatnosti, a zatim podeli sa brojem stanovnika u Republici, gradu, opštini, odnosno gradskoj opštini (član 41. stav 3. ZPDG).
Prema odredbi člana 41. stav 4. ZPDG, polazna osnovica iz stava 3. ovog člana umanjuje se, odnosno povećava primenom sledećih elemenata:
– registrovano sedište preduzetnika;
– vremenski period koji je protekao od registracije preduzetnika;
– starost obveznika i njegova radna sposobnost;
– ostale okolnosti koje utiču na ostvarivanje dobiti.
Uredbom o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti (,,Službeni glasnik RS“, br. 94/19 i 96/19 ispravka) bliže se uređuju uslovi, kriterijumi i elementi za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti u skladu sa članom 41. ZPDG.Imajući u vidu navedeno, oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti na paušalno utvrđeni prihod vrši se u skladu sa ZPDG, primenom kriterijuma i elemenata utvrđenih pomenutom uredbom.
Dakle, visina poreske obaveze po osnovu obavljanja određene preduzetničke delatnosti utvrđuje se saglasno navedenim odredbama.
Sa stanovišta Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji
Odredbama člana 36. st. 1, 10, 11, 12. i 16. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji (,,Službeni glasnik RS“, br. 80/02, 84/02 − ispravka, 23/03 − ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05 dr. zakon, 62/06 − dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09 − dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12 − ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15 autentično tumačenje, 112/15, 15/16, 108/16, 30/18, 95/18 i 86/19, u daljem tekstu: ZPPPA) propisano je da se poreski akt iz člana 34. ZPPPA, kao i akta iz člana 2a ZPPPA dostavljaju poreskom obvezniku slanjem
preporučene pošiljke, obične pošiljke ili preko službenog lica poreskog organa, odnosno na adresu elektronske pošte poreskog obveznika, preko portala Poreske uprave, na način propisan ZPPPA, odnosno preko jedinstvenog elektronskog sandučića.
Poreskom obvezniku poreski akt se može dostaviti u elektronskom obliku preko portala Poreske uprave, kao i radi informisanja poreskog obveznika preko jedinstvenog elektronskog sandučića u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronska uprava.
Fizičkom licu poreski akt se dostavlja u elektronskom obliku, ako se isti saglasi sa tim načinom dostavljanja. U slučaju dostavljanja poreskog akta u elektronskom obliku preko portala Poreske uprave isti se smatra dostavljenim danom postavljanja na portal Poreske uprave.
Postupanje sa elektronskim dokumentima obavlja se u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski dokument, odnosno zakonom kojim se uređuje elektronska uprava.
Odredbom člana 2. stav 1. tačka 32. Zakona o elektronskom dokumentu, elektronskoj identifikaciji i uslugama od poverenja elektronskom poslovanju (,,Službeni glasnik RS“, br. 94/17) propisano je da je kvalifikovani sertifikat za elektronski potpis sertifikat za elektronski potpis koji izdaje kvalifikovani pružalac usluga od poverenja i koji ispunjava uslove predviđene ovim zakonom.
Odredbama člana 46. st. 1. i 2. Zakona o elektronskom dokumentu, elektronskoj identifikaciji i uslugama od poverenja u elektronskom poslovanju propisano je da kvalifikovano sredstvo za kreiranje elektronskog potpisa odnosno pečata mora da, pomoću odgovarajućih tehničkih rešenja i postupaka, obezbedi:
1) poverljivost podataka za kreiranje elektronskog potpisa odnosno pečata;
2) da se podaci za kreiranje elektronskog potpisa, odnosno pečata pojavljuju samo jednom;
3) da se podaci za kreiranje elektronskog potpisa, odnosno pečata ne mogu dobiti izvan sredstva za kreiranje elektronskog potpisa, odnosno pečata upotrebom dostupne tehnologije u razumnom vremenu;
4)da je elektronski potpis, odnosno pečat pouzdano zaštićen od falsifikovanja upotrebom dostupne tehnologije;
5) mogućnost pouzdane zaštite podataka za kreiranje elektronskog potpisa, odnosno pečata od neovlašćenog korišćenja.
Sredstva za kreiranje kvalifikovanog elektronskog potpisa, odnosno pečata, prilikom kreiranja elektronskog potpisa odnosno pečata, ne smeju promeniti podatke koji se potpisuju odnosno pečatiraju ili onemogućiti potpisniku, odnosno pečatiocu uvid u te podatke pre procesa kreiranja kvalifikovanog elektronskog potpisa odnosno pečata.
Saglasno navedenom, kada se poreskom obvezniku poreski akt dostavlja u elektronskom obliku preko portala Poreske uprave, poreski obveznik mora da poseduje kvalifikovani sertifikat za elektronski potpis, radi prijema predmetnog poreskog akta, u skladu sa zakonom.
Ukazujemo da je kvalifikovani sertifikat za elektronski potpis sertifikat za elektronski potpis koji izdaje kvalifikovani pružalac usluga od poverenja i koji ispunjava uslove predviđene Zakonom o elektronskom dokumentu, elektronskoj identifikaciji i uslugama od poverenja u elektronskom poslovanju.
